Fundacja RT-ON - PZU ubezpieczy odebranie dostępu do wody pitnej 30 tysiącom Czechów? List do polskiego ubezpieczyciela w sprawie kopalni w Turowie.

03-09-2019

PZU ubezpieczy odebranie dostępu do wody pitnej 30 tysiącom Czechów? List do polskiego ubezpieczyciela w sprawie kopalni w Turowie.

Na dzień przed nadzwyczajnym walnym PZU organizacje z Polski i Czech, działające w ramach Koalicji "Rozwój TAK - Odkrywki NIE" oraz kampanii Europe Beyond Coal oraz UnFriend Coal zaapelowały do prezesa Pawła Surówki o powstrzymanie się od ubezpieczania zagrażającej wodzie, klimatowi i dobrej jakości powietrza na dziesięciolecia odkrywki węgla brunatnego Turów.

Polisa będącej własnością PGE odkrywki wygasa z końcem roku. Ubezpieczające ją dotąd Generali podjęło w maju rezygnacji z ubezpieczania kopalni węglowych i jak dotąd żaden inny ubezpieczyciel publicznie nie zadeklarował jej przedłużenia.

PZU pozostaje - wraz z Wartą - ostatnim ubezpieczycielem w Polsce, który nie ogłosił zakończenia ubezpieczania nowych oraz rozbudowy istniejących kopalni węglowych. Wcześniej takie deklaracje podjęły publicznie: Allianz, Ergo Hestia, Generali, UNIQA oraz Vienna Insurance Group (co obejmuje też należących do VIG Gothaera oraz Interrisk). [1]

Za mniej niż osiem miesięcy wygaśnie aktualna koncesja wydobywcza odkrywki Turów. PGE stara się o jej przedłużenie do 2044 roku. Sprzeciwiają się temu Czesi, Niemcy i Polacy, ponieważ odkrywka zagraża ich dostępowi do wody pitnej, wyrzuca w powietrze groźne dla zdrowia pyły i zmusza mieszkańców okolic do życia w ciągłym hałasie.[2]

By otrzymać nową koncesję, PGE musi uzyskać decyzję środowiskową. Nie dostanie jej, dopóki nie udowodni, że działalność kopalni nie wpłynie na dostępność wody pitnej. Tymczasem mieszkańcy po czeskiej stronie granicy już teraz są zmuszeni za własne pieniądze pogłębiać przydomowe studnie, a magistrat leżącego niedaleko Witkowa musiał wydać ponad 160 tysięcy złotych żeby doprowadzić wodę do powstającego przedszkola.

W najczarniejszym scenariuszu – jeśli kopalnia będzie dalej się rozrastać - władze Frydlandu obawiają się, że bez wody do picia zostanie nawet 30 tysięcy mieszkańców regionu. Doprowadzenie wody z innych źródeł to koszt 75 milionów euro. [3] Ponad 5 tysięcy czeskich obywateli złożyło krytyczne uwagi w ramach procedury uzyskiwania Oceny oddziaływania na środowisko przez kopalnię węgla brunatnego w Turowie.

- PZU, które obecnie ubezpiecza większość energetyki i górnictwa węglowego w Polsce oraz większość odkrywek węgla brunatnego ma szansę powoli redukować swój negatywny wkład w umożliwianie emisji trujących gazów oraz gazów cieplarnianych - komentuje Kuba Gogolewski, kampanier finansowy Fundacji "Rozwój TAK - Odkrywki NIE" - Pierwszym krokiem jest publiczna deklaracja, iż PZU kończy z ubezpieczaniem oraz inwestowaniem w nowe kopalnie i elektrownie węglowe takie jak planowana w łódzkiem odkrywka Złoczew oraz rozbudowa odkrywki Turów w dolnośląskim. Dalsze ubezpieczanie inwestycji wpływających na destabilizację klimatu, pogłębianie suszy oraz smogu wiąże się z rosnącym ryzykiem reputacyjnym oraz bojkotem konsumenckim dbających o wizerunek i jakość życia swoich mieszkańców progresywnych miast i gmin oraz o opinię swoich klientów oraz konsumentów firm.

Jak stwierdzają podpisane pod listem organizacje - Fundacja "RT-ON", Eko-Unia, Client Earth, czeski Greenpeace, oddolny ruch Limity isme my oraz przedstawicieli kampanii Europe Beyond Coal i UnFriend Coal - brak wsparcia sektora finansowego dla inwestycji węglowych może być jednym z kluczowych ogniw dla sprawiedliwej transformacji w kierunku bezemisyjnych źródeł energii:

„Potrzebny jest wyraźny sygnał od instytucji finansowych, takich jak PZU, aby pokazać, że jakakolwiek ekspansja sektora węglowego jest niepożądana i niespójna z celem szybkiego i sprawiedliwego wycofania się z węgla. Najbogatsze kraje należące do OECD, w tym Polska, zgodnie z naukowym konsensusem powinny całkowicie zrezygnować z energetyki węglowej do 2030 roku.” - piszą.

Treść listu:

Paweł Surówka

Dyrektor Generalny Grupy PZU

3 września 2019 r.

Wezwanie do nie ubezpieczania rozbudowy odkrywkowej kopalni węgla brunatnego Turów

Szanowny Panie Surówka,

W trosce o zmiany klimatu, czyste powietrze i czystą wodę piszemy do Państwa jako organizacje społeczeństwa obywatelskiego z prośbą, aby Państwa spółka nie ubezpieczała proponowanej rozbudowy kopalni węgla brunatnego w Turowie.

Rozbudowa kopalni węgla brunatnego w Turowie to wysoce kontrowersyjny projekt realizowany przez Polską Grupę Energetyczną. Obecnie koncesja wydobywcza w Turowie wygasa za niecałe 8 miesięcy, czyli 30 kwietnia 2020 r.

Jednocześnie aktualna umowa ubezpieczenia kopalni odkrywkowej węgla brunatnego w Turowie wygasa z końcem roku.Generali — jedna z trzech firm obecnie ubezpieczających ryzyko w kopalni Turów podała w maju 2019 r. podczas Walnego Zebrania Akcjonariuszy spółki w Trieście, że nie przedłuży tej umowy [1].

Zarówno projekt kopalni węgla brunatnego w Turowie, jak i strategia biznesowa PGE stoją w sprzeczności z celami dekarbonizacji zawartymi w paryskim porozumieniu klimatycznym ONZ. Scenariusz „Ponad 2 stopnie” Międzynarodowej Agencji Energii pokazuje, że w 20 krajach OECD i Unii Europejskiej produkcja energii węglowej musi zostać wycofana do 2030 r.. PGE aktywnie stara się przedłużyć koncesję wydobywczą dla kopalni Turów do 2044 r. W związku z tym świadczenie usług ubezpieczeniowych w ramach projektu, który jest wyraźnie sprzeczny z globalnym porozumieniem klimatycznym, byłoby wysoce nieodpowiedzialne i szkodliwe.

Rozbudowa odkrywkowej kopalni węgla brunatnego w Turowie przedłużyłaby eksploatację elektrowni Turów do 2044 r. Pozbawiłaby też ponad 30 000 mieszkańców Republiki Czeskiej wody pitnej [2].Ekspansji kopalni sprzeciwiają się mieszkańcy regionu, władze Libereckiego Kraju [3] oraz Ministerstwo Środowiska Republiki Czeskiej. Temat rozrostu kopalni Turów regularnie pojawiał się podczas spotkań dyplomatycznych między Polską a Czechami w ostatnich latach [4].

Władze Libereckiego Kraju stwierdzają, że kopalnia już przekracza normy hałasu [5], i to jeszcze przed rozpoczęciem wydobycia bliżej granicy z Czechami. Czeskie Ministerstwo Środowiska otrzymało tysiące uwag na temat transgranicznych konsultacji społecznych w sprawie oceny oddziaływania na środowisko (OOŚ) kopalni [6]. Strona czeska poprosiła o informacje na temat wpływu zmiany zasobów wodnych, gruntów rolnych i innych siedlisk, a także zanieczyszczenia powietrza i hałasu po czeskiej stronie granicy.

Kontrowersje wokół kopalni Turów są opisywane w międzynarodowej prasie od końca 2016 r. [7] i były tematem wspólnych protestów społeczeństwa obywatelskiego [8] i działań bezpośrednich skierowanych również przeciwko spółkom ubezpieczającym obecnie kopalnię Turów.

Ze wszystkich wyżej wymienionych powodów rozszerzeniu odkrywkowej kopalni węgla brunatnego w Turowie przeciwstawiają się lokalne, krajowe i międzynarodowe organizacje, w tym polska koalicja „Rozwój TAK — Odkrywki NIE” i Stowarzyszenie Ekologiczne Eko-Unia. Decyzja środowiskowa, która jest potrzebna, aby kopalnia Turów mogła ubiegać się o nową koncesję wydobywczą nie została jeszcze wydana, a rozprawa administracyjna z udziałem uczestników z Niemiec, Czech i Polski zaplanowano na 19 września 2019 r. Plan przestrzenny przyjęty przez Bogatynię samorządy lokalne na początku tego roku zostały zakwestionowane przez Ministerstwo Środowiska Czech.

Potrzebny jest wyraźny sygnał od instytucji finansowych, takich jak PZU, aby pokazać, że jakakolwiek ekspansja sektora węglowego jest niepożądana i niespójna z celem szybkiego i sprawiedliwego wycofania się z węgla. Najbogatsze kraje należące do OECD, w tym Polska, zgodnie z naukowym konsensusem powinny całkowicie zrezygnować z energetyki węglowej do 2030 roku.

Większość niżej podpisanych organizacji uczestniczy w kampaniach Europe Beyond Coal, European Responsible Investors Network oraz Unfriend Coal. Sprawdzają realizację zobowiązań w zakresie zrównoważonego rozwoju i klimatu przez szereg instytucji finansowych. Każdy udział w ubezpieczeniu kopalni Turów spotka się z ich zdecydowanym sprzeciwem.

Wzywamy PZU, by nie ubezpieczała rozbudowy kopalni Turów i ogłosiła publicznie, że PZU nie będzie już ubezpieczać powstawania nowych ani rozbudowy istniejących kopalń, jeżeli oznaczałoby to przedłużenie ich działalności poza 2030 r.

Mamy nadzieję na odpowiedź od Państwa spółki do 18 września 2019 r.

Kuba Gogolewski
kampanier finansowy
Fundacja “Rozwój TAK - Odkrywki NIE”

David Murphy
Executive Director Greenpeace Czech Republic

Kathrin Gutmann Campaign Director Europe Beyond Coal

Lucie Pinson
European Coordinator UnFriend Coal Campaign

Radosław Gawlik
prezes
stowarzyszenie Ekologiczne Eko-Unia

Stephanie Morton Climate Finance Lawyer Client Earth

Limity Jsme My

Źródła:

1 https://www.worldcoal.com/mining/07052019/generali-rules-out-insurance-for-polish-coal-mines/

2 https://theecologist.org/2016/nov/28/czechs-angry-severe-water-loss-caused-polish-mining

3 https://vaaju.com/poland/the-czechs-protest-against-expansion-of-the-polish-mine/