2021 rok był dla nas rokiem szczególnym — obchodziliśmy 10 rocznicę powstania Koalicji „Rozwój TAK — Odkrywki NIE”. Za największy sukces uważamy fakt, że od czasu jej zawiązania, w Polsce nie otwarto żadnej kopalni węgla brunatnego. I choć wiemy dziś, że węgiel brunatny jest w odwrocie, wciąż jeszcze wiele pozostaje do zrobienia. 

10 lat razem w słusznej sprawie 

W maju minęła dekada wspólnej walki o lepszą przyszłość. Koalicja „Rozwój TAK – Odkrywki NIE” wciąż działa, jednocząc organizacje pozarządowe, naukowców, ekspertów, samorządowców, aktywistów i zwykłych obywateli. Od momentu jej powstania w Polsce nie otwarto żadnej nowej kopalni odkrywkowej węgla brunatnego. To największy z licznych sukcesów ruchu obywatelskiego.

Odkrywka Turów wciąż niszczy klimat i zasoby wody…

Turów — o tej odkrywce w ubiegłym roku słyszał chyba każdy. Wszystko za sprawą pozwu, który 26 lutego Czechy złożyły przeciwko Polsce do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Rząd Republiki Czeskiej wnioskował także o nakaz wstrzymania wydobycia w Turowie do czasu decyzji TSUE. To pierwszy pozew, który przeciw Polsce wniósł inny kraj członkowski. Pierwszy w historii Unii Europejskiej, którego przyczyną jest negatywne oddziaływanie środowiskowe na inny kraj członkowski. Od wejścia Polski do UE tylko 4 razy w historii doszło do tego, by jedno państwo członkowskie pozwało inne.

Od wielu lat podkreślamy destrukcyjny wpływ działalności kopalni odkrywkowych na wody, środowisko i ludzi. W ubiegłym roku nasz głos, za sprawą Turowa był naprawdę słyszalny w mediach. Wiele osób po raz pierwszy dowiedziało się, co dla mieszkańców oznacza życie w cieniu odkrywki.

Polski rząd i PGE nie mogą już dłużej zwlekać z przygotowaniem rzetelnych planów, sprawiedliwej transformacji regionu, która zapewni zamknięcie kompleksu Turów w tej dekadzie.

Chcesz być na bieżąco? Odwiedź stronę stopturow.com

…podobnie jak odkrywka Jänschwalde…

Obniżające się wody gruntowe i coraz większe kłopoty z dostępem do wody pitnej to problemy przygranicznych gmin nie tylko wokół Turowa, ale także w województwie lubuskim. Odkrywka Jänschwalde zostanie zamknięta za dwa lata, ale aż do 2034 roku planowane jest odpompowywanie wody, które powoduje obniżanie poziomu wód gruntowych w przygranicznym rejonie.

Temat podejmowaliśmy wielokrotnie, ale dotychczas przechodził bez echa. Sytuacja zmieniła się w październiku tego roku, kiedy Ministerstwo Klimatu zapowiedziało kontrolę wpływu niemieckiego kompleksu energetycznego Jänschwalde na polskie gminy. Na konferencji prasowej w Zielonej Górze przedstawiliśmy stanowisko organizacji pozarządowych w tej sprawie.

… ale Złoczew do nich nie dołączy!

Batalia z Turowem wciąż trwa, ale inna bitwa została już wygrana. We wrześniu Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska (GDOŚ) uchyliła wydaną w pierwszej instancji decyzję środowiskową dla planowanej kopalni Złoczew oraz odmówiła określenia środowiskowych uwarunkowań dla inwestycji.

 — Potrzeba było wiele odwagi i determinacji, by przeciwstawić się węglowemu potentatowi. Nie zabrakło jej grupie rolników ze Złoczewa i Ostrówka, którzy szczęśliwie mieli wsparcie organizacji pozarządowych Greenpeace, Frank Bold czy ClientEarth. Bezsensowny ekonomicznie, społecznie i środowiskowo projekt upadał właśnie z hukiem. Dokładnie tak, jak kilka temu przewidywali niezależni eksperci — zaznaczał Tomasz Waśniewski, prezes Fundacji „Rozwój TAK — Odkrywki NIE”.

Wciąż wiele pozostaje do zrobienia

Jednak mieszkańcy Złoczewa i wielu innych miejscowości wciąż nie mogą spać spokojnie. A to z powodu tzw. ochrony złóż węgla, która blokuje rozwój gmin i utrudnia rozbudowę. Na terenach, gdzie występują udokumentowane złoża węgla brunatnego, mieszkańcy i samorządowcy często mierzą się z odmową uzgodnienia warunków zabudowy czy rozpoczęcia inwestycji komunalnych przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska.

W lipcu zorganizowaliśmy webinar i zaprezentowaliśmy opinię prawną „Kompetencje organu administracji geologicznej w zakresie uzgodnienia decyzji celu publicznego oraz decyzji o warunkach zabudowy w postępowaniu administracyjnym”, której autorem jest radca prawny Sebastian Czwojda.

W lipcu złożyliśmy uwagi do projektu Polityki Surowcowej Państwa, która uderza w gminy położone na złożach, nie tylko tych strategicznych i przewidzianych do eksploatacji, ale także wszystkich innych, również tych gdzie wydobycie już zakończono.